جایگاه قصر و حصر در علم معانی
نویسندگان
چکیده
این پژوهش گامی در جهت بازبینی، نقد و تبیین جایگاه حصرو قصر به عنوان یکی از فصول مهم فنّ معانی و از ابزارهای بلاغی کارآمد در تحلیل متون است. این مبحث که مربوط به سطوح درونی کلام و لایه های پنهان اندیشه گوینده است، از نخستین کتابهای معانی تا دوره معاصر مورد توجّه اهل بلاغت بوده و بخشی مفصّل و مجزّا را به خود اختصاص داده است. از سوی دیگر این ابزار بلاغی، مورد استفاده متنوع و مکرّر شعرا، نویسندگان و عرفای مؤلّف قرار گرفته است. براین اساس حصـر و قصـر قابلیّت بلاغی مشترکی میان گوینده و مخاطب اوست. گوینده برای تبیین و القای اندیشه های درونی خود و مخاطب، اعم از پژوهشگر یا خواننده عادی، در جهت تحلیل و تفهیم محتوای آثار.
منابع مشابه
بازنگری مبحث قصر در منابع فارسی علم معانی
این مقاله بر آن است تا نشان دهد مبحث «قصر» در منابع فارسی علم معانی چندان به سامان و منسجم نیست. در این آثار مرز میان جملههای مقصور ادبی تعییننشده است؛ علاوه بر این، تقسیمبندیهای آن بر اساس اشراف و تسلط خواننده بر قصد متکلم یا مخاطب شکل میگیرد. نگارنده در این مقاله با نقد و تقسیمبندیهای سهگانه کتابهای معانی نتیجه میگیرد که جملات مقصور حقیقی و غیرادعایی باید در حیطه زبان و جملات غیرحق...
متن کاملمفاد حقیقی اسلوب حصر (قصر) در آیات و احادیث
حصرعبارت است از اینکه چیزی یا کسی را به چیزی یا کسی آنچنان ویژه دارند که از او درنگذرد و در غیر او نباشد. دلالت حصر بر معنای مذکور مورد تردید است. بررسی مفاد واقعی این اسلوب مسأله اصلی این پژوهش است که به روش کتابخانهای و تحلیل محتوا پی گرفته شده است. آیا ظهور این بیانات در انحصار، معتبر و قابل استناد است؟ احتمالات چندی وجوددارد: اینکه حصر را غیرحقیقی یا اضافی بدانیم؛ استفاده از حصر ...
متن کاملبررسی و نقد کارکرد حصر و قصر در غزلیّات حافظ
خواجه شمسالدّین محمّد حافظ شیرازی توانمندیهای متعدّد ی در حوزههای مختلفِ زبان، اندیشه، ذوق هنری، بلاغتدانی، قدرت در طنز، هستیشناسی خاص و... دارد. یکی از ظرایف هنربلاغی وی را میتوان در بهرهگیری از ابزار «حصر و قصر» مشاهده کرد. این مقاله میزان تاثیر این امکان زبانیـ بیانی، رادر اشعار حافظ بررسی می نماید. گویا حافظ در تبیین اندیشههای خود، این وسیله را بسیار مناسب میدیده که در حجم زیادی از...
متن کاملحصر و قصر در بلاغت عربی و فارسی
قصریکی از مباحث علم معانی است که به آن «حصر»، «تخصیص» و «اختصاص» هم میگویند. در اصطلاح، اثبات حکم است برای آنچه در کلام ذکر شده و نفی حکم از ماسوای او است. این شگرد دو طرف دارد: یکی مقصور ودیگری مقصور علیه . مهمترین شیوههای قصر در زبان عربی 4 نوع است: 1-حرف نفی واستثناء که مقصور علیه بعد از حرف استثناء ذکر میشود 2-آوردن انّما در اوّل جمله 3-عطف کردن: به وسیلۀ کلمات بل، لکن، لا که مقصور علیه بع...
متن کاملبحثی دربارة «حصر و قصر» در بلاغت فارسی
از جمله بحثهای پیچیده در بلاغت فارسی «حصر و قصر» در علم معانی است. دشواری موضوع از یک سو و تقلید و تأثیرپذیری محض از قواعد و شیوههای حصر و قصر زبان عربی و تطبیق آن با نمونههای زبان فارسی از سوی دیگر، همچنین، تفاوت ساختاری و نحوی این دو زبان با یکدیگر، از جمله عوامل پریشانی نوشتههای صاحبان این فن در بلاغت فارسی است. برای نمونه، آیا آنچه در آغاز جملات محصور در زبان فارسی میآید مثل زبان عرب...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
فنون ادبیجلد ۲، شماره ۲، صفحات ۱۰۹-۱۲۲
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023